Damla fotoğrafçılığının küçük çaplı bir stüdyo fotoğrafçılığı olduğunu belirtmiştik. Modelimiz olan damla veya sıvı forma makyaj yapmamız onun izleyicide yarattığı etkiyi arttırır.
Bu makyaj işlemi sadece sıvıya boya karıştırmak anlamına gelmez.Kullanılan arka plan, kullanılan flaş ışığı teknikleri, fotoğraf makinası çekim açısı, ışık yumuşatıcılarının nitelikleri gibi faktörlerde bu makyajın oluşmasında önemli rol oynarlar.
Temel olarak sıvı renklendirmelerinde iki ana teknik vardır. 1-Sıvıya herhangi bir renklendirici boya katılmadan yapılan çekimler 2-Sıvılara renklendirici boya katılarak yapılan çekimler.
Sıvıya renklendirici katılmadan yapılan çekimlerde ya arka plan renkli hale getirilir, ya da flaş ışıkları renklendirilir. Bu teknikte flaş ışıklarının renklendirilmesinde özel olarak üretilmiş renkli jeller kullanılır. Arka plan renkli olarak düzenlendiğinde flaş ışıkları bu renkli bölgelerden damla oluşacak bölgeye ışık yansıtılacak şekilde konumlandırılır. (Şekil1) Yine flaş ışıkları önüne renkli jel ve balpeteği takılarak ışık renkli olarak direkt damla üzerine düşürülebilir. Ancak bu tür flaş ışıkları oldukça sert olur ve damla üzerinde parlamalar oluşturabilir. (Şekil 2-3)
Şekil 2
Şekil 1
Sıvıya renklendirici katılarak yapılan çekimlerde kullanılan boyalar iki ana grupta toplanır.
Gıda boyaları sıvının ışık geçirgenliğini korur ve damlanın arkasından flaş kullanılmasında iyi sonuçlar verir. Bu boyalarda kullanılan flaş sayısı da az olacağından teknik olarak daha ucuz bir sistem kurulabilir. Gıda boyaları sıvı ve toz halde satılabilmektedir. Toz olanlar iyi karıştırılmadığı ve eritilmediğinde damla formunda belirgin izler oluştururlar, bu bize fotoğrafı işlerken ilave zaman kaybı yaratır.
(Şekil-3)
Akrilik boyalar ise oldukça az ışık geçirir. Mattır. Arka plan siyah kullanılarak yanlardan yapılan ışıklandırmalarda daha iyi sonuç alınır. Ancak akrilik boyalarda sürekli siyah arka plan kullanılması söz konusu değildir. Flaş sayısı arttırılarak ve arka plan beyaz halde oldukça etkili renklendirme sağlanabilir. Örneğin 4 flaş siyah arka plan yeterlidir. Ama akrilik boya katkılı beyaz arka planlı bir fotoğraf için en az 6 flaş gerekir. Akrilik boyaların çok farklı türleri kullanılabilir ve fotoğrafta farklı etki yaratabilir.Örneğin özel UV filtreli flaşlarla kullanılan ve bu ışık altında parlama etkisi veren floresan akrilik boyalar buna iyi bir örnektir. Yine metalik akrilik boyalar da damla içinde hoş kısmi parlaklık yaratabilir.
Türbin Destekli Damla
Suyun sıvı özelliklerinin insan aklında kalan en geleneksel formu damlalardır. Damla fotoğraflama teknikleri 3B baskıların ucuzlaması ve kolaylaşması ile bir başka boyuta çıkmaktadır. Elde edilen soyut formları çeşitlendiren bu teknikler için üretilen basit 3B düzeneklerle etkili görseller elde edilmektedir.
Bu yeni tekniklerin en önemlilerinden biri helisel bir türbin ile çeşitli formlarda alttan çok renkli sıvılar püskürtmek ve birbiri üzerine düşen damla formlarını bunlarla birleştirmektir.
Ayrıca bu helisel türbin aparatının çıkış kısmına yine moduler başlıklar eklenerek ,püsküren alt sıvının oldukça farklı formları (spiral,açılı tekil sütunlar,çift helisel vb) elde edilebilmektedir.
Yukarıdaki fotoğrafın elde edilmesi için oluşturduğum düzeneğin damla çekimi için ayarlanmış hali aşağıdaki fotoğrafta görülmektedir.
Bu tür çekimlerde kullanılan akrilik boya oldukça geniş bir alana dağıldığından zahmetli bir temizlik istemektedir.
Her yazımızda belirttiğimiz gibi soyut formlarda damla fotoğrafı çekiminin temel öğesi flaşlardır. Bunun nedeni damlanın mili saniyeler içinde oluşan hareketini en doğru anda kameramıza kaydedebilmek için hareketi dondurmak gerektiğidir. Hız flaşları (speedy flash) adı verilen flaş türleri bu iş için en gerekli temel araçlardır.
Flaş Tetikleme teknikleri
Damla Fotoğrafçılığı için seçeceğimiz flaşın temel özellikleri ne olmalıdır ?
a-Flaş çakma süresi (flash duration) ayarlanabilmeli ve güç en az 1/128’e kadar düşürülmelebilmelidir. Ve en yüksek dondurma hızı verenler tercih edilmelidir. 1/15000 sn den azı tercih edilmemelidir.
b-Radyo tetikliyecilerle uyumlu olmalıdır.
c-Günümüz fotoğraf makinalarında yer alan flaş kontrol komutları ile uyumlu olmalıdır.
Kaç flaşa İhtiyacım var?
En az 4 flaş iyi sonuç almak için gereklidir. Mümkünse tüm flaşlar aynı marka ve model olmalıdır.
Bu temel gerekleri sağladıktan sonra konumuza gelecek olursak flaşları nasıl kamera, damlayan damla ile koordine edelim ki en iyi sonucu alalım. İşte bu koordine işi için bir tetikleme aracına ihtiyaç vardır. İçinde bir yazılım olan kamerayı, flaşı ve damlanın damlatıldığı selenoid valfleri kontrol ve zamanlamalarını koordine eden bu tetikleme aracının bağlantı şekilleri büyük önem taşır.
Tetikleme araçlarında temel olarak üç kontrol çıkışı (Flaş, Kamera ve Valf) ayarlama menüsü ve çalıştırma düğmesi (Action) bulunur. Günümüzde bu araçlar hem yazlım hemde donanım yönünden giderek geliştirilmekte kullanımı kolay hale getirilmektedir. Tetikleme araçları kendi üzerilerindeki menü ile ayarlanabilecekleri gibi bir bilgisayar arayüzüne bağlanarak da ayarları yapılır ve çalıştırılabilir.
Benim pratikte test ettiğim 4 adet farklı bağlantı tekniğini yukarıdaki resimden inceleyebilirsiniz. Peki ama bu 4 farklı teknik, çekim esnasında nasıl çalışmaktadır. Damla çekimine etkisi ne olmaktadır.Öncelikle bu bağlantı biçimlerindeki temel soruna gelmeden sistemin işleyişine bakmak gerekir.
Basit bir örnek ile bunu anlatalım.
Tetikleyici ayarı ile başlayalım. Önce valfe diyelimki; 50 ms büyüklüğünde bir damla yarat, 100 ms bekle, sonra 60 ms büyüklüğünde bir damla daha yarat, sonra kameraya diyelimki 300 ms sonra deklanşöre bas flaşları patlat ve damla fotoğrafı çekilsin.
İşte buradaki izlenen bu yol esnasında verilen bu sabit değerler pratikte ne kadar gerçekleşiyor? Örneğin kameraya 300 ms sonra deklanşöre bas dediğimizde gerçekte ne oluyor? Şu olmaktadır deklanşöre bas komutu ile harekete geçen kamera bilgisayarı da bir takım komutlar vermektedir. Perdeyi veya aynayı kaldır ışığı geçir , flaşın çalıştırma ünitesine komut ver ve flaşı patlat fotoğrafı çek kapat. Burada Çekim Gecikmesi (shutter lag) denilen olay yaşanmaktadır. Örneğin benim fotoğraf makinamın teknik bilgilerinde bu gecikme 46 ms civarındadır. Ve bu değer makine marka ve modellerine göre değişmektedir. Verilen bu çekim gecikmesi sabitmidir? Pratikte elbette değildir.
Evet görüldüğü gibi yazımsal ve donanımsal veriyolunda işler hep aynı değildir. Peki bunun sonucu damla çekiminde ne olur.
Yanıt basittir. İki damlayı hep sabit bir noktada yakalamak ve fotoğrafını çekmek zorlaşır. Bir karede hah oldu deriz bir sonraki karede damlalar hiç ortada yoktur. Komik ama böyledir…
Ancak elimizde var olan fotoğraf ekipmanları farklı olabilir veya bütçemiz kısıtlı olabilir. İşte bu 4 bağlantı tekniği elimizdeki ekipmanlara göre dizayn edilmiştir. Sırasıyla inceleyelim…
1.Teknik
Selonoid valfi ve kamerayı tetikleyici, flaşı ise kameranın flaş menüsü komutları ile makinanın tepe flaşı çalıştırmaktadır. En önemli sorunu makine tepe flaşından yayılan kızılötesi ışının tüm flaşları görme gerekliliği…Flaş senkrizasyon kısıtlaması ise enstantane hızını 1/200dan fazla vermemize mani olur. Örnek Nikon flaş menüsünden built in flash menüsü seçilir ve CMD (commander) seçilir alt menüye geçilir ve M (manuel modd) seçilir M karşısında _ _ (yanyana iki çizgi) seçilir. Channel 1 seçilir . Flaş weriless moduna ayarlanır channel 1 seçilir. Kameranın kendi tepe flaşı artık tetikleyici görev görür.
2.Teknik
Selonoid valfi ve kamerayı tetikleyici flaşı ise fotoğraf makinası flaş yuvasına taktığımız bağımsız flaşımız çalıştırır. Bu teknikte damla çekiminde kullanabileceğimiz 1 flaşı diğer flaşları tetikleyip çalıştırmak için kullanıyoruz. Ancak kızılötesine göre flaşları daha verimli tetikler. Damla çekimleri daha stabil olur.
3.Teknik
Selonoid valfi ve kamerayı tetikleyici flaşı ise fotoğraf makinası flaş yuvasına takılı radyo sinyalli verici tetikler .Flaşların her birinin altında ayrıca bu verici ile uyumlu radyo alıcısı vardır. Elbette bütçeye ilave yük getirir. Radyo sinyali ile çalışan tetikleyiciler oldukça geniş bir mesafede engel tanımadan çalışabilirler. Flaşları konumlandırmamız kolaylaşır. Çekim gecikmesi azalır.
4. Teknik
Selenoid valf ve flaşları tetikleyici, kamera ise normal deklanşör ile çalıştırılır. Tetikleyicinin flaş çıkışına radyo sinyal tetikleyicinin vericisi, flaşlara ise alıcısı takılır. Fotoğraf makinası enstantanesi 1/3 veya 1/6 gibi uzun sürelere ayarlanır. Önce elle kamera deklanşörü sonra valfleri ve flaşları tetiklemek için tetikleyici çalıştırılır. Çekim ortamının aydınlık olmamasında yarar vardır. Damla hareketi çok stabilize biçimde yakalanır ve küçük ayarlarla damla formunda değişiklik uygulanması kolaylaşır. Ben çekimlerimde bu tekniği kullanıyorum.
Su damlası ile soyut formlar oluşturmak amacıyla çeşitli farklı metotlar geliştirilmektedir. Klasik su damlası oluşturma tekniğinde bir damla, su kabının içine damlatılır, kaba düşen su damlası yüzey gerilimi sonucu su içinden yukarıya doğru su jeti oluşturur. Eğer siz bu yükselen jet üzerine ikinci bir damla daha bırakır ve çarpışmalarını sağlarsanız o aşamada sıvıdan damla formları oluşur. Bu teknik ile çekilen fotoğraflar damla fotoğrafı olarak adlandırılmaktadır. Bu klasik teknik içinde çok daha fazla sayıda çeşitlendirilmiş teknikte uygulanmaktadır. Örneğin; 1-Üç Selenoid valf (ventil) ile renkli damla formları oluşturma. 2-Oluşan klasik damla formlarına yanlardan hava ile bükme ve tabanca sıkısı ile vurma 3-Yan yana iki damlayı aynı anda zıplatarak üçüncü bir damlayı bunlarla çarpıştırma 4-Oluşan damlayı bir sabun köpüğü ile birleştirme 5-Damla arkasında bokeh, kuru buz buharı, ateş veya led ışığı oluşturma 6-Damlayı bütün haliyle suya yansıtma 7-Damlayı düz sert bir satıh üzerine düşürerek taç oluşturma 8-Büyük damla boyutu ile alt kısımda baloncuk oluşturma 9-Sıvı içine floranslı boya katkısı konularak “Özel UV” Flaşla renkli damla oluşturmak 10-Flaşların stroskopik özelliğini kullanarak aynı damlayı çoklu fotoğraflamak. vb Bu yazıda belirtilen “Fıskiye” tekniği ise yukarıdaki klasik damla tekniklerinden çok farklı bir yöntemle oluşturulur. Bu tekniğin fiziksel esası: Klasik damlada olduğu gibi bu teknikte de yukarıdan selenoid valf (ventil) ile yine damla damlatılır. Ancak bu damla su dolu bir kabın içine düşürülmez. Bunun yerine damlanın düştüğü alt kısıma yukarıya doğru ters yönde basınçlı su jeti oluşturacak bir düzenek ile fışkırtılan su üzerine düşürülür. Fıskiye tekniği ile bu nedenle adlandırılır. Şimdilerde bu sistem daha da geliştirilerek alttan daha dar ve daha geniş iki silindirik yapıdan iki farklı nitelikte sıvı fışkırtılması ile yeni formlar yaratılmaktadır. Bu sistemde en önemli sorunlar yukarıya doğru fışkırmanın basıncı yüksekliği ve yer düzlemine dik açılı olmasıdır. Bu düzgün sağlanamazsa çok zor sonuç alınır. Fıskiye düzeneği olarak geliştirdiğim “kendin yapabilirsin” (DIY) kapsamında ki iki farklı fıskiye düzeneği oluşturulabilir. Birinde fıskiye suyu direk boşluktan yükseltilmekte diğerinde ise bir kap içerisindeki sudan yükseltilmektedir. Su dolu kap ile oluşturulan teknik ile yapılan fotoğraflama esnasında yavaş çekim video ile yaptığım kayıtta damlanın hareketleri ve sistem izlenebilir.
Damla fotoğrafçılığı öncelikle teknik altyapı kurulması zorunlu bir fotoğrafçılık dalıdır. Bu sağlanmadığı takdirde yeterli ve farklılık yaratan sonuç almak mümkün değilidir. Peki damla fotoğrafçılığı için olmazsa olmaz temel alt yapılar nelerdir. 1- Ana Taşıyıcı:Su depolarını, damla valflerini, gerekirse flaşları ve diğer tüm ilave aparatları taşıyabilecek ağaç, metal veya pleksiglas malzemeden yapılmış bir taşıyıcıdır. Bu taşıyıcı yapılırken baştan iyi planlanmalıdır. Damla yüksekliğinin kolay ayarlanabilir olması, valflerin yerlerinin değişmesi ve ayar için kolaylık sağlanması gibi unsurlar tasarımda dikkat edilecek ana noktalardır. 2-Su için kaplar: Öncelikle ana taşıyıcının boyutuna göre yukarıdan suyu valflere iletecek depolar düzenlenmelidir. Yeterli basınç için valflerde epeyce yüksekte olmalı ve mariotte sifon düzeneği de içermelidir Alt kısımda diğer kullanılacak kapları içinde barındırabilecek kadar geniş ve su boşaltımı için düzeneği olan su toplama kabı düzenlenmelidir. 3-Flaş: Flaşlar damla fotoğrafçılığının temel unsurudur. Çünkü damla fotoğraf çekimlerinde makinanın enstantane hızı yerine, flaşın dondurma hızını kullanmaktayız. Özellikle kullanacağımız flaşlar speed light adı altında bilinen bağımsız flaşlardır. Stüdyoda kullanılan paraflaşlar yeterli dondurma hızı sağlayamadığından tercih edilmesi iyi sonuç vermez. Damla fotoğrafçılığında flaşın dondurma hızı çok önemlidir. Flash Duration olarak kılavuz kitaplarında verilen bu değerin yüksek olması tercih edilir. Örneğin x marka flaş 1/128 güçte 1/11000 sn dondurma hızı sağlarken, y marka flaş aynı güçte 1/20000 dondurma hızı verebilir. Kimi fotoğrafçılar flaşı modifiye ederek flaş gücünü 1/1028 e kadar düşürerek çok daha yüksek dondurma hızları sağlamaktadır. Ayrıca flaş güçleri mecburen düşürülerek çekim yapılacağından flaş sayısı en az üç olmadır. Daha fazla flaş bu dalda daha iyi sonuç demektir. (Elbette daha fazla cep yakımı) 4-Flaş tetikleyiciler: Ana taşıyıcı etrafına ve makinadan uzağa konumlandırılmak zorunda olan flaşların teknik özellikleri önemlidir. Çünkü bu çekimlerde fotoğraf makinası enstantane ögesi çok önemli olmaktan çıkacak flaşın çakma anı fotoğrafı çekecektir. Burada iki temel farklı yöntem izlenmektedir. Daha sonra ayrıntısına gireceğimiz mikro kontrolör adını verdiğimiz yazılım ve donanımlar makine damla ve flaş çakması ile ilgili senkronizasyonu sağlarken; a- Ya karanlık ortamda Makine B modunda deklanşör açıkken damla düştüğünde flaşları çaktırırlar b-Ya da önce fotoğraf makinesi tetiklenir Makine ise flaşları tetikler. İlk şıktaki sistemde tüm flaşlarının bir ön devre ile mikro kontrollere bağlandığı sistemler satılmaktadır.Diğer bir yol ise bağımsız flaşlardan biri senkronizasyon kablosu ile mikro kontrollere bağlanarak bu flaş master flaş olarak ayarlanmakta diğer flaşlar remote flaş olarak kanal ve gruplandırılarak bu master flaşla ilişkilendirilmektedir. Ana flaş mikro kontrolörle tetiklendiğinde diğer flaşlarda çakmaktadır. Ayrıca bazı makinelerde faşların kontrolu için menüde kablosuz tetikleme (örneğin Nikonlarda Commender Mode) seçenekleri vardır. Bu seçeneği destekleyen makinaların kendi tepe flaşı tetikleyici olarak kullanılarak diğer flaşlar çaktırılabilir. (elbette flaşlar kablosuz tetiklemeyi destekliyor ise) Eğer Makine menüsünde bu tür bir seçenek yoksa radyo sinyalli flaş tetikleyicileri almak en iyisidir. 5-Difizörler ve reflektörler: İşin içine flaş ışığı girdiğinde difizör ve reflektörlerden vazgeçemeyiz. Gücü ne kadar düşükte olsa flaş ışığı derin gölge ve kayıplı parlaklık demektir. Bu nedenle flaş ışığını süzülen ve yansıtılan ışığa çevirmek oldukça farklı sonuç doğuracaktır. Direk flaş ışığında zaten yansıtıcı bir öğe olan su ve sıvı üzerinde her zam parklar kayıplı noktalar oluşacaktır. Küçük boyutlu softboxlar veya yarı geçirgen pleksiglas malzemeler difizyon için uygundur. Düşük güçte kullanılan flaş ışıklarını reflektörle dolgu ışığı olarak yönlendirmekte fotoğrafa epeyce katkı sağlayacaktır. Selenoid Valfler: Damla fotoğrafçılığı için gereken temel malzemelerden biridir. Mikro kontrolöre bağlanarak damla boyutu, damlalar arası süre gibi verilen bilgileri işleyerek damla üretirler. Bu valflerin giriş ve çıkışlarının değiştirilebilir olması tercih edilmelidir. Bu size farklı çaplarda ve nitelikte damla üretmeyi sağlayacaktır. Mikro Kontrolör: Tetikleyici veya trigger adı da verilen bu yazılım ve donanım damla fotoğrafçılığının en temel ögesidir. Çünkü bu olmadan damlaların büyüklüğü ve arasındaki süre, flaşların çakma zamanı ve makinanın fotoğrafı çekmesinin eşgüdümü ve en uygun zamanı pratikte sağlanamaz. Tüm olay mili saniyeler bazında olup bittiğinden flaşlar ve makine damlaların düştüğü en uygun anda çalıştırılmalıdır. Bu alanda çok fazla marka ve özellikte mikro kontrolör üretilmektedir. Ancak üzerinde ses ışık Ir gibi sensörler olan hem flaşı hem makinayı kontrol edebilen 6 valf bağlanabilen çok kapsamlı olanlanlardan sadece damla fotoğrafı çekmek için üretilmiş 3 valfli olanlarda vardır. Su düzenleyici katkılar: Normal su ile damla üretmek mümkündür. Ancak suyun fiziksel olarak bu haliyle konrol altında tutulması zordur. Suya kıvam vermek için en sık kullanılan malzeme guar sakızı adlı gıda sektöründe kullanılan katkı maddesidir. Yine gıda boyaları ilave edilerek damla fotoğraflarının farklılık yaratması sağlanır.
Damla Fotoğrafçılığında kullanılan bazı Malzeme ve Komponetleri Satın Alınabilecek Yerler.
Ana Taşıyıcı: Tahta, metal veya pleksiglastan yapılır. Kendi çalışma alanınıza uygun boyut ve şekilde ilgili malzemleri satın alarak yapabilirsiniz.
Su deposu (Mariotte sifon): Aşağıdaki linkten alabilirsiniz. Ancak kendinizde gerekli malzemeleri alarak yapabilirsiniz. Ben Koçtaş’dan yağmur ve atık su borusu satılan bolümden kısa borular ve kapaklarını aldım gerekli delikleri açarak bağlantıları düzenledim. https://www.cognisys-inc.com/store/mariotte-siphon.html
Aşağıdaki linkte hem taşıyıcı hemde depolar komple satılmaktadır. http://www.mjkzz.com
Su katkı maddeleri ve boyalar: Suya kıvam vermek için gıda sektöründe kullanılan Guar sakızı kullanılır. Guar Gum veya Xthan Gum adları ile aktarlarda bulabiirsiniz. İnternetten Amazondan da ismarlayabilirsiniz. http://www.amazon.de/gp/product/B00DB3IDMA/ref=as_li_tl…
Bu tür çekimlerde kullanılan akrilik boya oldukça geniş bir alana dağıldığından zahmetli bir temizlik istemektedir.